MTP
Member
Năm 2014, hai thành phố ở Colorado đã phải ban bố tình trạng khẩn cấp do sự xâm lấn nghiêm trọng của cỏ lăn. Đến tháng 1 năm 2020, hàng loạt cỏ lăn bất ngờ xuất hiện trên tuyến đường cao tốc liên tiểu bang SR 240, cách West Richland, Washington khoảng 30 km về phía tây. Hàng trăm đám cỏ này không chỉ chắn ngang con đường, mà thậm chí còn chôn vùi một chiếc xe tải lớn dưới lớp cỏ dày tới 4,5 mét.
Mỗi năm, vào mùa thu và mùa đông, các cánh đồng ở khu vực Trung Tây Hoa Kỳ lại chứng kiến sự sinh sôi mạnh mẽ của cỏ lăn (Tumbleweed). Những khối cỏ khô này không chỉ lăn theo gió mà còn kết thành từng đống lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao thông và cuộc sống của người dân. Dù từ xa trông có vẻ thú vị và khá vui mắt, nhưng thực tế, hầu hết người dân Mỹ coi chúng là một loài gây phiền toái. Cái tên "Tumbleweed" không phải chỉ một loài thực vật cụ thể, mà là thuật ngữ chung dùng để chỉ những loại cây sau khi chết có thể bị gió cuốn đi.
Trong số những loài cỏ lăn phổ biến nhất gây ảnh hưởng đến khu vực Trung Tây Hoa Kỳ, nổi bật là một loại có tên khoa học là Kali tragus. Đây là một dạng cỏ dại mọc nhiều ở các vùng sa mạc Bắc Mỹ. Khi mùa thu đến, cây khô héo, tách khỏi rễ và bắt đầu cuộc hành trình vô định theo chiều gió.
Ban đầu, Tumbleweed không phải lúc nào cũng mang hình dáng trơ trụi như chúng ta vẫn thấy. Khi còn sống, chúng là những loài cây xanh tốt, trữ lượng nước cao và thậm chí có thể nở ra những bông hoa nhỏ màu trắng. Nhiều loài động vật như hươu đuôi đen, linh dương sừng nhánh, chó đồng cỏ và chim thường ăn những chồi non mọng nước của loại cây này. Đặc biệt, vào những năm 1930, khi các cơn bão bụi hoành hành, Tumbleweed từng là nguồn thức ăn cứu sống nhiều đàn gia súc trong điều kiện khắc nghiệt.
Tuy nhiên, khi mùa thu đến, các cành cây bắt đầu khô héo, thân cây tách rời khỏi phần rễ bám dưới lòng đất. Chỉ cần một cơn gió mạnh thổi qua, chúng lập tức bị cuốn đi và lang thang khắp nơi. Dù chồi non của loài cây này có thể là nguồn thức ăn cho một số loài động vật, nhưng một khi đã khô héo, chúng hiếm khi được tiêu thụ bởi bất kỳ loài nào.
Thực tế, nước Mỹ không phải là quê hương nguyên bản của loài cây này. Chúng là loài ngoại lai xâm lấn, xuất hiện lần đầu vào những năm 1870 khi Hoa Kỳ nhập khẩu hạt lanh từ Nga, vô tình mang theo hạt giống của loài cỏ này. Ban đầu, chúng chỉ phát triển giới hạn và không gây nhiều chú ý. Tuy nhiên, chỉ sau khoảng 20 đến 30 năm, Tumbleweed đã lan rộng khắp các vùng đồng bằng của Hoa Kỳ. Ngày nay, chúng có mặt tại hầu hết các bang của nước này, ngoại trừ Alaska và Florida.
Tumbleweed là một thuật ngữ chung chỉ nhiều loại thực vật có đặc tính tương tự: khi trưởng thành, chúng khô héo, tách rời khỏi rễ và bị gió cuốn đi. Dù có nhiều loài khác nhau, nhưng phổ biến nhất vẫn là loại có nguồn gốc từ Nga (Salsola tragus, còn được gọi là Kali tragus). Đây là loài cây có chu kỳ sinh trưởng hàng năm, chỉ sinh sản bằng hạt. Hạt của chúng nảy mầm vào mùa xuân, ra hoa vào mùa hè hoặc mùa thu, nhưng chỉ tồn tại trong một năm thay vì có thể sống hàng chục năm như nhiều loài cỏ dại khác.
Tốc độ lan rộng nhanh chóng của Tumbleweed đến từ khả năng sinh sản mạnh mẽ và khả năng thích nghi vượt trội với môi trường. Một cây có thể tạo ra khoảng 200.000 hạt giống. Khi bị gió cuốn đi, lực xoay liên tục giúp hạt giống rơi xuống đất, sẵn sàng nảy mầm khi gặp điều kiện thích hợp. Bên cạnh đó, chúng không cần nhiều nước, có khả năng chịu hạn tốt và có thể phát triển mạnh mẽ trên các vùng đất mặn, bãi biển, đồng cỏ hay sa mạc.
Ở bang California, loài cỏ lăn phổ biến nhất được gọi là "cây kế Nga". Theo nhà sinh vật học thực vật Debra Ayres của Đại học California, Davis, các xét nghiệm di truyền đã xác nhận nguồn gốc của chúng. Một yếu tố nữa khiến loài cây này phát triển mạnh mẽ là địa hình của nước Mỹ khá bằng phẳng, với những vùng đồng bằng rộng lớn và gió mạnh, tạo điều kiện lý tưởng cho Tumbleweed di chuyển mà không gặp phải nhiều trở ngại.
Dù có sức sống bền bỉ, nhưng Tumbleweed cũng mang lại không ít tác hại. Chúng có thể làm tắc nghẽn hệ thống thủy lợi, trở thành nơi trú ẩn cho sâu bệnh và gây ra nguy cơ cháy nổ. Khi khô héo, cành cây của chúng rất dễ bắt lửa, và nếu bị gió cuốn qua các khu vực có nguồn nhiệt, chúng có thể bùng cháy và lan nhanh trên diện rộng.
Cỏ lăn cũng thường xuyên xâm nhập vào đường phố và đường cao tốc, gây ra nhiều rắc rối. Nhiều cư dân tại vùng Trung Tây Mỹ thức dậy và phát hiện cửa nhà bị chặn bởi cỏ lăn, thậm chí ô tô của họ cũng bị vây kín. Khi xuất hiện trên đường cao tốc, những khối cỏ lớn có thể cản trở tầm nhìn của tài xế và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông nghiêm trọng.
Chính quyền đã áp dụng nhiều biện pháp để kiểm soát sự lây lan của Tumbleweed, bao gồm sử dụng thuốc trừ cỏ, nhổ bỏ cây non trước khi chúng ra hạt, hoặc chặt bỏ những cây trưởng thành. Tuy nhiên, các phương pháp này thường tốn kém và mất nhiều thời gian, khiến việc kiểm soát loài cỏ này vẫn còn là một thách thức lớn đối với nhiều khu vực ở Mỹ.
